Hastaneler, Seyahat, Oteller ve Lejyoner Hastalığı
Lejyoner hastalığı etkeni olan bakteri şebeke suyunun işlenmesi esnasında kullanılan tekniklere rağmen çok küçük konsantrasyonlarda da olsa doğadaki sulardan şehir şebeke suyuna geçebilir. Ardından bina su sistemleri içinde yerleşir ve koşullar uygun ise çoğalır. Genellikle büyük binaların kapasitesi yüksek su sistemleri, su tankları ve borularda biriken sediment ve oluşan biyofilm katmanları, Legionella bakterisinin çoğalması için elverişli ortamlar sağlar. Sonuç olarak bakteri her büyük bina su sisteminde yerleşebilir. Bu nedenle Lejyoner hastalığının seyahat veya otelde kalma ile ilişkisi de sudan bakterinin bireye ulaşması için gerekli koşulların oluşup oluşmadığına bağlıdır. Suyu aerosol haline getiren araçlar (air-conditioner sistemlerinin soğutma kuleleri, duş başlıkları, jakuziler, dekoratif fıskiyeler…) turistik tesislerde yaygın kullanılmaktadır ve bakterinin bireye ulaşmasına aracılık edebilmektedir.
Lejyoner hastalığına yol açan bakterinin tesisata yerleşmesinin önlenmesi amacıyla otellerin su sistemlerinde düzenli aralıklarla bakım yapmaları gerekmektedir. Ülkemizde 2001 yılı Mayıs ayında Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı bir genelge ile [01.05.2001/2749 sayılı] seyahat-ilişkili Lejyoner hastalığı bir kontrol programı kapsamına alınmıştır. 13.05.2015 tarih ve 29354 sayılı resmi gazetede yayımlanan Lejyoner Hastalığı Kontrol Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ile hastanelerden düzenli olarak su numunesi alınmasını da içeren bir kontrol programı başlatılmıştır. Yönetmelikte tesislerde alınması gerekli önlemler ve rutin işlemlerde belirtilmektedir.
Su Örneklerinden Yapılan İncelemeler
Su sistemlerinde Legionella sp varlığının araştırılması iki nedenle yapılmaktadır:
Birincisi; epidemiyolojik bir gerekçe olmaksızın su sisteminde bakterinin kolonize olup olmadığının araştırılmasıdır.
İkincisi ise bir Lejyoner hastalığı vakası söz konusu olduğunda vakanın etkeni almış olabileceği kaynağın saptanması için muhtemel su sisteminden örneklerin incelenmesidir. Epidemiyolojik açıdan değerli olan ve bilimsel olarak önerilen ikinci yaklaşımdır.
Laboratuvarın incelemede başarılı olabilmesi; örneklerin alınması esnasında gereken dikkat ve özenin gösterilmesi ile başlayan bir süreçtir. Lejyoner hastalığı vakası ihbarı söz konusu olduğunda kaynak olabileceği düşünülen su sisteminden örnek alınması ile başlayan süreç Lejyoner Hastalığı Kontrol Usul ve Esasları hakkında Yönetmelik uyarınca devam etmektedir.